مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

آجودان باشی، کوچه | امیرحسین مرادخانی آجودان‌باشی، کوچه \kūče-ye ājo(ū)dān-bāšī\، کوچه‌ای واقع در محلۀ دولت، در تهران عهد ناصری.
آب بخش کن | سارا طباطبایی آب‌بخش‌کن \āb-baxš-kon\، یا آب‌‌پخش‌کن، آب‌بخشان، آبهنه، محل آفتابی‌شدن یکی از قدیمی‌ترین قناتهای تهران و نیز نام محله‌ای فرعی در شمال غربی محلۀ سنگلج که این مظهر قنات در آن واقع بوده است.
ریتر، هلموت | عسکر بهرامی ریتِر، هلموت، خاورشناس و اسلام‌شناس برجستۀ آلمانی، دارای تألیفات مهم در عرفان اسلامی.
ز، حرف سیزدهم | ملیحه مهدوی زِ، حرف سیزدهم از الفبای فارسی و یازدهم از الفبای عربی و ابتثی و هفتم از حروف ابجد. نام آن در کتابهای لغت، «زا، زاء، زای، زی، زای هوّز، زای منقوطه، زای نقطه‌دار، زاء معجمه، زای اخت‌الرّای، زاء خالصه» ضبط شده است (نک‍ : برهـان ... ، ذیل زای نقطه‌دار؛ آنندراج، باب زاء معجمه؛ بستانی؛ تاج ‌العروس، باب‌الزای؛ لغت‌...
رنگ، اصطلاح | حسین میثمی رِنْگ، اصطلاحی در مباحث نظری موسیقی ایران، دارای معانی متفاوت در ادوار تاریخ.
رئوس ثمانیه | علیرضا محسنی رُئوسِ ثَمانیه، 8 اصل مقدماتی در علوم قدیم، پیش از ورود به مباحث اصلی. کتب قدیم و طلاب علوم را رسم بر این بود که پیش از شروع مطلب یا تحصیل علم، به 8 پرسش پاسخ می‌دادند که به رئوس ثمانیه شهرت دارد. از مبدع و خاستگاه این بحث اطلاع دقیقی در دست نیست و احتمالاً به مرور زمان و از اختلاط موضوعات مختلف شکل گرفته است...
ریف | عاطفه زندی ریف، اصطلاحی جغرافیایی، و نیز نام ناحیه‌ای کوهستانی در شمال مراکش، به‌موازات دریای مدیترانه.
روزن، گئورک | عسکر بهرامی روزِن، گئورگ (21 سپتامبر 1820-30 اکتبر 1891 م/ 23 ذیحجۀ 1236-26 ربیع‌الاول 1309 ق)، دیپلمات و خاورشناس آلمانی، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی و تاریخ و فرهنگ سرزمینهای شرقی.
روزافزونیان | نادره جلالی روزْاَفْزونیان، خاندانی حکومتگر در مازندران در سدۀ 10 ق/ 16 م، که از 810-954 ق/ 1407-1547 م، نقشی مهم در تحولات سیاسی بخشی از مازندران ایفا کردند. دربارۀ این خاندان آگاهیهای مختصر و پراکنده‌ای در منابع تاریخی و برخی پژوهشهای جدید مربوط به تاریخ مرعشیان وجود دارد. مؤلف تاریخ خاندان مرعشی دربارۀ اختلاف شدید این...
روح بن زنباع | علی بهرامیان روحِ بْنِ زِنْباع، ابوزرعه (د 83 ق/ 702 م)، از مردان مشهور در دورۀ اموی.
رکن الدین کاشانی | مسعود فریامنش رُکْنُ‌الدّینِ کاشانی، رکن‌الدین بن عماد دبیر (د پس از 738 ق/ 1337 م)، ملقب به «دبیر معنوی»، صوفی طریقۀ چشتیه در هند، و نویسندۀ چند اثر مهم عرفانی.
زجل | علیرضا باقر زَجَل، از گونه‌های شعر عربی که با ایجاد دگرگونیهایی در نظام عروض و قافیۀ سنتی، و با بهره‌گیری از عوامل محلی و محیطی در اندلس پدیدار شده است. این واژه در لغت به معنای بالارفتن صدا و برپاشدن هیاهو ست (خلیل، 6/ 67)، و ازاین‌رو، به ابر همراه با رعد (سحابٌ ذو زَجَلٍ)، به بارانی که با صدای تندر همراه باشد (غَیثٌ زَ...
زجاجی، ابوالقاسم یوسف | مرتضی موسوی زُجاجی، ابوالقاسم یوسف بن عبدالله (352- رمضان 415 ق/ 963- دسامبر 1024 م)، لغت‌دان، نحوی، شارح و ادیب.
زبره |
زبدة النصرة و نخبة العصرة |
زبدة التواریخ |
زبدة التواریخ |
زبانی |
زبانهای ایرانی |
زبان زنان | پریسا سنجابی زَبانِ زَنان، نشریه‌ای اجتماعی، تربیتی، سیاسی، و از مهم‌ترین نشریات بانوان ایرانی، به صاحب‌امتیازی و مدیریت صدیقه دولت‌آبادی (1258 یا 1264 ش ـ6 مرداد 1341 ش/ 1879 یا 1885- 28 ژوئیۀ 1962 م)، از فعالان حقوق زنان در ایران.
زاید بن شخبوط |
زایجه |
زاویه |
زاوه |
زاهدی، فضل الله | عبدالحسین آذرنگ زاهِدی، فضل‌الله (1271؟-1342 ش/ 1892؟-1963 م)، سپهبد، نخست وزیر (1332-1334 ش/ 1953-1955 م)، فرمانده کودتاگران 28 مرداد 1332.
زاهد گیلانی | ابراهیم احمدیان زاهِدِ گیلانی، تاج‌الدین ابراهیم بن روشن بن امیر بن بابیل ابن شیخ بندار کردی سنجانی (د 700 ق/ 1301 م)، از مشایخ طریقۀ سهروردیه و پیرِ شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی (د 735 ق/ 1335 م).
زاهدان کهنه | محسن احمدی زاهِدانِ کُهْنه، شهری کهن در سیستان که بنابه روایت مردم محلی، تیمور گورکانی آن را ویران کرد و دیگر آباد نشد. ویرانه‌های این شهر در حدود 20کیلومتری جنوب شرقی زابل، در 6کیلومتری راه فرعی بند زهک به زابل جا دارد («زاهدان ... »، 11؛ فرهنگ ... ، 219).
زانوبند |
زامباور | فریبا پات زامْباوْر، ادوارد کارل ماکس ریتر فُن (1866-1947 م/ 1245-1326 ش)، مورخ و سکه‌شناس اتریشی.
زام |
زازاریت باهرا | آندرانیک هویان زازاریتْ باهْرا، نشریۀ مذهبی (ذیحجۀ 1265-1336/ نوامبر 1849- 1918) که توسط مبلغان پروتستان آمریکایی به زبان و خط سریانی (آسوری)، و به مدت 69 سال، در اورمیه انتشار می‌یافت. این نشریه ارگان «هیئت مذهبی آمریکاییان پروتستان شهر بوستن» بود (پروین، 1/ 135).
زاره | مریم همایونی افشار زاره، فریدریش (1865-1945 م/ 1244-1324 ش)، از پیشگامان دانش موزه‌داری، مورخ هنر، باستان‌شناس و مجموعه‌دار آلمانی.
زار | مریم قرسو زار، گونه‌ای باد نامرئی و سرگردان از سنخ روح یا جن که به پندار عامه با ورود به تن آدمیزادگان آنها را تسخیر و رام می‌کند و به فرمان خود درمی‌آورد.
زابج |
رئیس علی دلواری | سید علی آل داوود رَئیسْ‌عَلیِ دِلْواری (1303-1333 ق/ 1886-1915 م)، از مبارزان راه آزادی و از پیش‌کسوتان مقابله با نیروهای استعمارگر انگلیسی در جنوب ایران، هنگام جنگ جهانی اول.
رئیس علی تنگستانی |
رئیس الرؤسا |
ریو | فریبا مجیدی ریو، شارل پیِرِ آ‌نری (1199-1280 ش/ 1820-1902 م)، خاورشناس سویسی و صاحب فهرست نسخه‌های خطی فارسی، ترکی و عربی کتابخانۀ موزۀ بریتانیا.
ریطوریقا |
ریحانی، امین | ملیحه علی نژاد رِيْحانی، امين ‏(‏1876-1940 م/ 1293- 1359 ق/ 1255- 1319 ش)،‏ داستان‌نویس، شاعر نوآور، سفرنامه‌نویس و مترجم لبنانی؛ او فعال سیاسی، منتقد اجتماعی و از پیشروان وحدت عربی هم بود.
ریحانی |
ریاض همدانی | ملیحه مهدوی ریاضِ هَمِدانی، میرزا جعفر (د 1269 ق/ 1853 م)، متخلص به ریاض و معروف به بدیع‌الزمان ثانی، شاعر پارسی‌گوی سدۀ 13 ق/ 19 م.
ریاض الشعراء |
ریاضت | انسیه شیخ سفلی , بخش ادیان و عرفان ریاضَت، اصطلاحی در سیروسلوک، به معنای رعایت پرهیزهای خاص و انجام اعمال مشخص و توصیه‌شده به‌منظور مهار، شکستن و ادب‌کردن نفس.
ریاشی، محمد | بابک فرزانه ریاشی، محمد بن یَسیر، شاعر بصری اواخر سدۀ 2 ق/ 8 م و اوایل سدۀ 3 ق/ 9 م.
ریاشی، عباس | بابک فرزانه رِیاشی، عباس بن فَرَج (د 257 ق/ 871 م)، ابوالفضل، لغت‌شناس، دستوردان و راوی بصری.
رهبانیت |
رهاوی | سارا فرض پور ماچیانی رُهاوی، اسحاق ‌بن علی، پزشک و مؤلف کتاب ادب الطبیب در سدۀ 3 ق/ 9 م.
رویین دژ |
رویتر، امتیاز | عباس قدیمی قیداری رویْتِر، اِمْتیاز، قرارداد و امتیازی که دولت قاجار در دورۀ سلطنت ناصرالدین شاه (1264-1313 ق/ 1848-1895 م)، و صدراعظمی میرزا حسین خان سپهسالار (مشیرالدوله) در 1289 ق/ 1872 م، به بازرگانی به نام پاول‌ یولیوس رویتر 1816- 1899) داد. از این قرارداد به «امتیاز راه‌آهن» نیز یاد شده است. رویتر، یهودی‌ای آلمانی‌تبار ب...

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام